Evlilik içerisinde edinilmiş mallar kural olarak tarafların ortak değerlerdir; kişisel mallar ise ortak olunmayan değerlerdir. Mal paylaşımı boşanma davası devam ederken veyahut boşanma davası sona erdikten sonra ki 10 yıl içerisinde açılabilir. Mal paylaşımı birçok teknik bilgi barındırmakla birlikte boşanma avukatı açısından oldukça önem arz eden bir konudur.
2002 yılından itibaren geçerli olmak üzere, eşlerin yasal mal rejiminin edinilmiş mallara katılma şeklinde olacağına yönelik düzenleme yapılmıştır. Edinilmiş mallara katılma rejimine göre eşler karşılıklı olarak edinilmiş mallara eşit oranda katılır; ayrıca sadece kendilerine ait kişisel malları bulunmaktadır. Katılma rejiminde, her iki taraf mallar üzerinde eşit oranda hakka sahiptir.
Boşanma davasında mal paylaşımı edinilmiş malların paylaşılması şeklindedir; eşlerden birinin karşılığını vererek edinmiş olduğu mal (ortak değerler), evliliğin bitmesi ile eşler arasında paylaşılır.
TMK m. 219’a göre; “Edinilmiş mal, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği değerlerdir.”
Boşanma ile birlikte kural olarak evlilik içerisinde edinilen mallar taraflar arasında paylaşılır. Fakat paylaşılmayan, tarafların şahsi malı niteliğindeki mallar da bulunmaktadır. Örnek verecek olursak;
Kişisel malların yerine geçen değerlerdir. Uygulamada en çok karşılaşılan hususa bakacak olursak evlilik içerisinde eşlerden birine kendi akrabaları tarafından yapılan bağışlamalar kişisel mal sayılır ve diğer eşin herhangi bir hakkı bulunmamaktadır. Eğer ki bir ev satış olarak gösterilmesine rağmen aslında akrabası tarafından bağışlanmışsa, o ev boşanma davasında mal paylaşımına tabi olmaz. Bir malın kişisel mal olduğunu iddia eden eş bunu ispatlamakla yükümlüdür. Boşanma avukatının ispat noktasında titiz davranması çok önemlidir. Çünkü aksi ispat edilinceye kadar evlilik içerisinde edinilen tüm mallar edinilmiş kabul edilir ve paylaşıma tabi tutulur.
Mal paylaşımı davası kural olarak boşanma davası ile aynı dosyada görülmemektedir. Boşanma davası dilekçesi ile birlikte mal rejiminin tasfiyesine yönelik talepte bulunulursa hakim iki dosya tek bir dosyada yürütülmeyeceğinden iki dosyayı ayırır, buna tefrik denir.
Boşanma davası sürerken mal rejiminin tasfiyesine yönelik Ankara mal paylaşımı davası açılabileceği gibi, mal rejiminin tasfiyesi davasının boşanma kararı kesinleştikten sonra açılması da mümkündür.
Boşanma durumunda mal paylaşımı yani mal rejiminin tasfiyesi davasının, boşanma davası kararının kesinleşme tarihinden itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi içerisinde açılması gerekmektedir.
Evliyken alınan ev edinilmiş mal sayılmaktadır. Evlilik içerisinde kişisel mallar grubuna giren varlıklardan elde edilen gelir ile alınan ev doğal olarak kişisel mal sayılmaktadır. Örneğin evlilik sırasında satın alınan ev miras kalan para ile veya düğünde takılan altınlar ile alınmışsa kişisel maldır ve boşanmada paylaşıma tabi tutulmaz. Kısaca diğer eş bu ev üzerinde herhangi bir hakka sahip olmaz.
Bir ev evlilik öncesinde eşlerden biri tarafından alınmışsa ve tamamı ödenmişse, eşler arasında paylaştırılmaz çünkü o ev kimin ise o kimsenin kişisel malı niteliğindedir. Eğer ki evin kredi ödemeleri evlilikten sonra da devam etmişse, o evin evlilik tarihinden sonra kredi ile ödenen kısmı eşler arasında paylaşıma tabi tutulmaktadır.
Evlilikten önce kurulan bir şirkete ait hisseler kişisel mal sayılır ve boşanmada paylaşıma tabi tutulmamaktadır. Ancak evlilik öncesi kurulan şirketin hisseleri evlilik devam ederken değer kazanmış ise veya şirkette dağıtılmayan kar payı varsa, diğer eş bu değerlerde yarı oranda hakka sahip olmaktadır. Ayrıca evlendikten sonra başkaca şirket hisseleri kazanılmışsa edinilmiş malvarlığından sayılır ve paylaşıma tabi tutulmaktadır. Önemle belirtmek gerekir ki hisseler paylaşıma girse dahi hisseler değil, hisselere karşılık gelen değer ödenir. Yani hak sahibi olan eş hisseleri devralmaz, hisselerin bedeli kendisine ödenir.
Şirket edinilmiş mal statüsünde bulunuyorsa yani evlilik birliği içerisinde elde edilen bir şirketse, ödenmemiş kar payı tespit edilerek bu miktar “artık değer”olarak kabul edilir ve yarısı oranında diğer eş lehine katılma alacağı hakkına hükmedilir.
Bu durumda kar payının ne kadar olduğu tespit edilerek mal rejiminin sona erdiği tarihte ulaştığı reel değer belirlenir ve elde edilen kar payı mal rejiminin tasfiyesine dahil edilerek paylaştırılır.
Boşanma davası ile şirket hisselerine ihtiyati tedbir koymak söz konusu olmasa da mal paylaşımı davasında şirket hisselerine ve diğer bütün malvarlığına tedbir konulabilir.
Anlaşmalı boşanma davası çekişmeli gibi olmamakla birlikte tamamen eşlerin ortak iradesine dayanmaktadır. Bu nedenle mal paylaşımı, tarafların özgür iradesi ve arzusunu göre diledikleri gibi yapılabilir. Eşler, anlaşmalı boşanma protokolüyle isterse malları yarı yarıya veya başka bir paylaşım oranı belirleyerek paylaşabilir. Ayrıca eşlerden biri anlaşmalı boşanma protokolüyle mal paylaşımına dair tüm haklarından feragat ederek bütün mal varlığını diğer eşe özgüleyebilir.
Evlilik içerisinde edinilen mal varlığı değeri bir hayli yüksekse mutlaka boşanma avukatı ile süreci yürütmek gerekmektedir. Aksi halde hak kaybına uğranması kaçınılmaz olabilir. Anlaşmalı boşanma protokolü ile anlaşılan hususlar dışında mal talebinde bulunmaktan açmaktan feragat edilecekse, feragat beyanı protokole hukuki düzenlemelerimize uygun bir şekilde yazılmalıdır.
Anlaşmalı boşanma protokolünde tarafların mal paylaşımı yaptıklarına dair açık herhangi bir ibare veyahut bu haklarından vazgeçtiklerine dair feragat yönünde bir beyan yoksa, taraflar anlaşmalı boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren başlayan 10 yıllık dava zamanaşımı süresi içinde mal paylaşımı davası açabilirler.
Zina nedeniyle boşanma özel bir boşanma sebebi olarak Medeni Kanun m.161’de düzenlenmiştir. Zina nedenine dayalı olarak evlilik birliğinin sona ermesine karar verildiği takdirde mal paylaşımı şu şekillerde yapılabilir:
Zina yapan eşin katılma alacağı tamamen ortadan kaldırılabilir veya hakkaniyete uygun oranda azaltılabilir. Kısaca aldatan eş bütün mal varlığından mahrum bırakılabilir veyahut yarı oranda alması gerekirken bu oran azaltılabilir. Bu husus hakimin takdirine bağlıdır.
Zina nedeniyle kusurlu olan eşin katılma alacağı tamamen kaldırılabilse de katkı payına yönelik bir etkisi olmaz. Örneğin diğer eşin malvarlığına yaptığı katkıyı boşanmada mal paylaşımı sırasında talep edebilir. Örneğin, bir evin tapuda diğer eş üzerine satın alınmasına 500.000 TL vermek suretiyle katkıda bulunan eş, zina olsa bile sunduğu katkının güncel değerini talep edebilir.
Sağ eş ya da ölen eşin yasal mirasçıları lehine konut üzerinde mülkiyet hakkının tanınması için; aile konutu olması, mal rejiminin ölümle sona ermesi ve sağ eşin katılma alacağının olması ve haklı sebeplerin bulunması gerekir. Aile konutu üzerine, mülkiyet hakkının tanınmasını gerektiren yasal koşulların gerçekleştiğinin kanıtlanması durumunda, katılma alacağına mahsuben, yetmezse belirlenecek ilave bedelin mahkeme veznesine depo ettirilmesi sağlandıktan sonra tapu kaydının ilgilisine tesciline karar verilebilir.
Boşanmada mal kaçırma, tazminat, mehir, mal rejiminden kaynaklı borçları ödememek için bir tarafın üzerine kayıtlı taşınır veya taşınmazları satmasına denmektedir. Boşanmada mal paylaşımı davasından elde edilen geliri tahsile edebilmek için diğer tarafın mal kaçırma amacıyla yaptığı işlemlerin veyahut yapacağı işlemlerin de engellenmesi gerekmektedir.
Boşanmada mal kaçırma işlemlerini engellemenin en kolay yolu, davanın açıldığı tarihte üzerine kayıtlı mallar üzerine “ihtiyati tedbir” konulmasıdır. İhtiyati tedbir kararı mal paylaşımı davasının açıldığı aile mahkemesi tarafından verilmektedir. Bu tedbirin ivedilikle konulabilmesi boşanma avukatı tarafından sağlanmalı, takibi yapılmalıdır.
Boşanma davası devam ederken veyahut boşanma kararı kesinleştikten sonra mal paylaşımı davası açmak istiyorsanız tarafımızla iletişime geçerek süreç hakkında ön bilgilendirme alabilir, randevu oluşturarak dava açma sürecini başlatabilirsiniz. Ankara boşanma avukatı olarak tarafınıza hukuki destek vermekten memnuniyet duyarız.
“Mal Rejiminin Sona Erdiği Tarihteki Banka Hesabı Bakiyesi Aksi İspatlanmadıkça Edinilmiş Mal Sayılır Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2013/18689 E., 2014/152 K.”
“Boşanma Davasından Hemen Önce Satılan Araç Mal Paylaşımına Dahil Edilir. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, 09.11.2015, E. 2015/13448, K. 2015/20074”
“Aracın Satışından Elde Edilen Paranın Edinilmiş Malın Yerine Geçen Değer Olarak Kabul edilir. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi – E. 2013/11453, K. 2013/9715, T. 20.6.2013”
“Mal Rejimi Tasfiyesinde Kaynağı İspatlanamayan Mallar Edinilmiş Mal Sayılır
Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, 13.06.2011, E. 2010/5757, K. 2011/3446”
“Fiili Ayrılık Döneminde Edinilen Mallarda Dahi Katılma Alacağı Talep Edilebilir. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, 11.12.2012, E. 2012/8516, K. 12142”
“Evlilik Süresince Edinilen Malın Üçüncü Kişiye Ait Olduğu İddiası İspatlanamadığında Edinilmiş Mal Sayılır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 24.04.2024, 2023/2-467 E., 2024/199 K.”
“Eş Adına Kayıtlı Taşınmaz Bedelinin Diğer Eş Tarafından Ödenmesi Otomatik Olarak Bağış Sayılmaz ve Katkı Oranında Alacak Hakkı Doğurur. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, 14.01.2013 Tarih, 2012/5183 Esas, 2013/38 Karar”
“Mal Ayrılığı Rejiminde Düzenli Gelire Sahip Eşin Tasarruf Oranında Katkıda Bulunduğu Kabul Edilir. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, E. 2022/7888, K. 2023/5951, T. 06.12.2023”